ျမန္မာသမိုင္းနွင့္ မွန္နန္းရာဇဝင္ ၁၄
Posted on 3/21/2011 by
tharhtootbr
ကာခ်င္း
From Myanmar Online Encyclopedia
ကာခ်င္းဟူသည္ လက္တစ္ဖက္တြင္ ဓား၊ လွံ စသည္တို႔ကိုကိုင္လွ်က္ က်န္တစ္ဖက္တြင္ ကာကိုကိုင္ကာ ကသည့္အခါ သီဆိုေသာ သီခ်င္းျဖစ္သျဖင့္ ကာခ်င္းဟူ၍ ေခၚသည္။ ျမန္မာစာေပသမိုင္းတြင္ ရဲရင့္ ခန္႔ညား ထယ္၀ါေသာ ဇာတိေသြး၊ ဇာတိမာန္တက္ၾကြေစသည့္ စစ္ခ်ီသီခ်င္း အဖြဲ႔ျဖစ္ေသာ ကာခ်င္းသည္ တစ္ခုအပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။ ပင္းယေခတ္ ေကာင္းစားသည့္ သကၠရာဇ္ ၆၇၄-ခုႏွစ္၊ တစ္စီးရွင္ သီဟသူမင္း လက္ထက္တြင္ ကာခ်င္း ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။
ကာခ်င္း အဖြဲ႔သည္ ရဲရင့္၏၊ မာန္၀င့္၏၊ တက္ၾကြရြတ္ဆိုရသူ၏ စိတ္ကို မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ျဖင့္ ျပည့္လွ်မ္းေစသည္။ ဇာတိေသြး၊ ဇာတိမာန္တက္ၾကြေစ၏။ ျဖတ္လပ္မႈ၊ စိတ္ထက္သန္မႈ၊ စြန္႔စားမႈ၊ သတၱိရွိမႈကို ျဖစ္ေစသည္။ စစ္ေသြးစစ္မာန္ၾကြ၍ ဓားေရး၊ လွံေရး ျပလိုေသာ္ စစ္သည္ သူရဲေကာင္းစိတ္မ်ဳိး ၀င္ေစသည္။ ထို႔ျပင္တိုင္းျပည္၏ ပတ္၀န္းက်င္ သာယာပံုတို႔ကို ေရာယွက္၍ ဖြဲ႔ဆိုထားျခင္းျဖင့္ ဖတ္႐ႈရသူ၏ စိတ္ႏုလံုးကို ညႊတ္ႏူး ေအးခ်မ္းေစ၏။
သကၠရာဇ္ ၇၀၄-ခုႏွစ္၊ ျမင္စိုင္း ငါးစီးရွင္ေက်ာ္စြာ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ကေတာ္မူသည့္ ကာခ်င္းသည္လည္း တက္ၾကြမႈ၊ ရဲရင့္မႈ အျပည့္အ၀ ပါရွိေလသည္။
`တေမာင္း တေမာင္း၊ တို႔တေမာင္းသည္၊ တေမာင္းတေကာင္းသားေလာ၊ တေကာင္းတေကာင္း´
အစခ်ီေသာ ပထမအပိုဒ္တြင္ က်ဳံးေရတံတိုင္း ကာဆီး၍ ဆင္ျမင္းစစ္အင္အား ျပည့္စံုပံုကို ေရးဖြဲ႔ခဲ့သည္။
`တာ၀တိန္သာ နတ္ရြာေလာ၊ နတ္ရြာေလာ၊ ဟုတ္တည္းသွ်င္ခ်င္း သွ်င္ခ်င္း။ ဟုတ္တည္း ေဆြရင္း ေဆြရင္း။ ဟုတ္တည္းသည္းရင္း သည္းရင္း။ ။ျမင္စိုင္းဟူသည္၊ ေရႊျပည္ ေရႊျပည္´
စသည္အားျဖင့္ ျမင္စိုင္းျပည္သူ စစ္သည္ သူရဲတို႔၏ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ စစ္ေသြးစစ္မာန္ တက္ၾကြလာေအာင္ ရာသီပန္းမန္ ၿမိဳ႕ျပ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ေရာစပ္ကာ ေရးဖြဲ႔စပ္ဆိုခဲ့သည္။ ဤကာခ်င္းမ်ားကို သီဆိုကခုန္ျခင္းျဖင့္ စစ္ေသြးစစ္မာန္ တက္ၾကြကာ တိုင္းျပည္ႏွင့္ အမ်ဳိးကို ခ်စ္သည့္စိတ္မ်ား တိုးပြားလာေစခဲ့သည္။[1]
ကာခ်င္းသည္ ေရွးက်ေသာ ျမန္မာကဗ်ာ အဖြဲ႔ အႏြဲ႔တစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ ထိုကဗ်ာမွာ သီခ်င္းသေဘာလည္း သက္ဝင္၍၊ ပင္းယေခတ္တြင္ ဒိုင္းမ်ား ကာမ်ားကို ကိုင္ ေဆာင္ကာ စစ္ဟန္ခင္းက်င္း ကခုန္ယင္း သီဆိုေလ့ရွိသျဖင့္ ကာသီခ်င္း ကာခ်င္းဟုေခၚဆုိျခင္းျဖစ္သည္။
ျမန္မာဂႏၶဝင္တြင္ ကာခ်င္းအနည္းငယ္မွ်သာ ေတြ႔ရသည္။ ျပည္မင္း မ်က္ႏွာရွည္လက္ထက္ ေရးသားခဲ့ေသာ 'အံု႔ကာမည္း ၾကားကာ႐ိုက္ၾကိဳး၊ ပ်ဥ္ေထာင္မိုး' အစခ်ီ ကာခ်င္းတစ္ပုဒ္၊ သကၠရာဇ္ ၆၇၄ ခုႏွစ္ ပင္းယ တစ္စီးရွင္ သီဟသူမင္း လက္ထက္ ေရးသားခဲ့ေသာ 'ခါးပတ္ေတာ္မွာ ေရႊျခည္စံု၊ မိႈင္းလံုး ေရႊဝတ္လံု၊ မလံံုသာခ်မ္းေအး' အစခ်ီ ကာခ်င္း တစ္ပုဒ္ အျပင္ သကၠရာဇ္ ၇ဝ၄ ခုႏွစ္ ျမင္စိုင္း ငါးစီး႐ွင္ ေက်ာ္စြာမင္း ကိုယ္တုိင္ သီဆိုကခုန္ခဲ့ေသာ 'တေမာင္း တေမာင္း၊ တို႔တေမာင္းသည္၊ တေမာင္း ဘေကာင္း သားေလာ၊ ဘေကာင္း ဘေကာင္း'အစခ်ီ ကာခ်င္းႏွင့္'တာဝတႎသာ နတ္ရြာ ေလာ၊ နတ္ရြာေလာ၊ ဟုတ္တည္း သွ်င္ခ်င္း သွ်င္ခ်င္း' အစ ခ်ီေသာ ကာခ်င္းတုိ႔ကိုသာလွ်င္ ယခုအခါ ေတြ႔ရေတာ့သည္။
ပင္းယေခတ္ လြန္ျပီးေနာက္ အင္းဝေခတ္ ကုန္းေဘာင္ ေခတ္မ်ားတြင္ ကာခ်င္းမ်ားစပ္ဆုိသည္ကို မေတြ႔ ရေခ်။ ကာခ်င္းတြင္ အဲအဏ္တုိ႔တြင္ကဲ့သုိ႔ ရာသီပန္းမာလ္ ျမိဳ႔ျပ အေျခအေနမ်ားကို ထည့္သြင္းစပ္ဆိုေလ့ ရွိသည္၊ ကာကို ကိုင္ ၍ ကရေသာ သီခ်င္းျဖစ္ေသာ္လည္း ရဲတင္း ရဲခ်င္း အဖြဲ႔အႏြဲ႔ မ်ားေလာက္ စိတ္စိတ္ စစ္ေသြး ဇာတိမန္ကို ႏိူးေဆာ္ေသာ သီခ်င္းမ်ဳိးကား မဟုတ္ေခ်။
ကာခ်င္း၏ ကာရန္စနစ္မွာ ေလးလံုးစပ္ မဟုတ္ေသာ္လည္း ေလးလံုးစပ္မွ ဆက္ပြားေသာ စနစ္ပင္ ျဖစ္သည္။ လူးတားမ်ား တြင္ ရတုညႇပ္သကဲ့သို႔ ကာခ်င္းတြင္လည္း သံေပါက္ညႇပ္၍ စပ္ဆုိေလ့ရွိသည္။[2]
ပင္းယေခတ္၊စစ္ကိုင္းေခတ္ ျပီးေနာက္ အငး္ဝေခတ္ကို ကၽြႏ္ေတာ္ဆက္လက္မွ်ေဝပါမည္..။
အင္းဝေခတ္
From Myanmar Online Encyclopedia
ပင္းယၿမိဳ႕တည္တစ္စီးရွင္ သီဟသူ၏ ေျမးေတာ္ သတိုးမင္းဖ်ားက သကၠရာဇ္ ၇၂၆ (AD ၁၃၆၄ ) တြင္ အင္း၀ တြင္ ၿမိဳ႕တည္ထီးနန္း စိုးစံခ်ိန္ မွအစျပဳကာ သကၠရာဇ္ ၉၁၆ (AD ၁၅၅၄)တြင္ နန္းက်ခဲ႔ေသာစစ္ကိုင္းနရပတိစည္သူ (ေခၚ) စည္သူေက်ာ္ထင္ အထိ ၊ မင္းဆက္ ၃၀-ဆက္ ၊ ႏွစ္ေပါင္း (၁၉၀)တိုင္ခဲ႔ေသာေခတ္ကို အင္းဝေခတ္ ဟု ေခၚတြင္သည္။သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ေသာ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ပထမအင္း၀ေခတ္ ဟုလည္း သတ္မွတ္ၾကပါသည္။ [1]
ထိုေခတ္တစ္ေလွ်ာက္လံုးတြင္ ေတာင္ဖက္မွ မြန္တို႔ႏွင့္လည္းေကာင္း၊ေျမာက္ပုိင္းမွ ေမာ၀္ရွမ္းမ်ားႏွင့္ လည္းေကာင္း စစ္ပြဲမ်ားအစဥ္အဆက္ ခင္းက်င္းတိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကၿပီး ရံဖန္ရံခါတြင္ ရခိုင္ႏွင့္လည္း စစ္ျပဳၾကသည္။ ထိုစစ္ပြဲမ်ား၏ ဒဏ္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းမင္းဆက္မ်ားသည္ ၾသဇာအင္အားနည္းပါးျခင္းသို႔ေရာက္ကာ လက္ေအာက္ခံမ်ားကလည္း အသီသီး အာခံလာၾကသည္။ ရာဇ၀င္တြင္ ထင္ရွားသည့္ ေရႊနန္းေက်ာ့ရွင္နရပတိ လက္ထက္တြင္ ေျမာက္ပိုင္းမွ ေမာ၀္ရွမ္းအၾကီးအကဲ မိုးညွင္းစလံုႏွင့္ သားျဖစ္သူ သိုဟန္ဘြားတို႔က တိုက္ခိုက္သျဖင့္ ကာ ေရႊနန္းေက်ာ့ရွင္က်ဆံုးျပီး အင္း၀က်ေလသည္။[2] ထိုမွ တစ္ထီးတစ္နန္းထူေထာင္သည့္ ရွမ္းမင္းသံုးပါး (သိုဟန္ဘြား၊ အုန္းေဘာင္ခံုမိႈင္း၊ မိုးျဗဲနရပတိ)တို႔လက္ထက္တြင္ ေတာင္ဖက္မွ ဟံသာ၀တီကိုသိမ္းယူကာ အင္အားႀကီးလာသည့္ ေတာင္ငူမွ တပင္ေရႊထီးႏွင့္ ဆက္လက္၍ စစ္ခင္းၾကသည္။ ထိုေနာက္ စစ္ကိုင္းမွေန၍ အင္း၀မွ မိုးျဗဲနရပတိကို တိုက္ခိုက္ၿပီး နန္းတက္လာသည့္ စစ္ကိုင္းနရပတိစည္သူ လက္ထက္တြင္မူ ဘုရင့္ေနာင္၏ တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ နန္းက်ကာ (ပထမ)အင္း၀ေခတ္လည္း ကုန္ဆံုးေလသည္။[3]
အင္းဝေခတ္တြင္ မင္းဆက္ ၃၀ ရိွခဲ့သည္ ယင္းတို႔မွာ--
သတိုးမင္းဖ်ား၊ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲ၊ ဆင္ျဖဴရွင္တရဖ်ား၊ ပထမမင္းေခါင္၊ ဆင္ျဖဴရွင္သီဟသူ၊ မင္းလွငယ္၊ ကေလးေက်းေတာင္ညိဳ၊ မိုးညႇင္းသတိုး၊ မင္းရဲေက်ာ္စြာ(၁)၊ နရပတိ၊ ျပည္စုန္သီဟသူ၊ ဒုတိယမင္းေခါင္၊ ေရႊနန္းေက်ာ့ရွင္နရပတိ၊ သိုဟန္ဘြား၊ အုန္းေဘာင္ခံုမႈိင္း၊ မိုးျဗဲနရပတိ၊ စစ္ကိုင္းနရပတိစည္သူ၊ သတိုးမင္းေစာ၊ အမတ္လကၤ်ာစည္သူ၊ မင္းရဲေက်ာ္စြာ(၂)၊ ေညာင္ရမ္းမင္းတရားႀကီး၊ အေနာက္ဖက္လြန္မင္း၊ သတိုးဓမၼရာဇာ၊ ပင္းတလဲမင္း၊ ျပည္မင္း၊ နရာ၀ရ၊ မင္းရဲေက်ာ္ထင္၊ စေနမင္း၊ တနဂၤေႏြမင္း၊ မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိ
သတိုးမင္းဖ်ား
From Myanmar Online Encyclopedia
သတိုးမင္းဖ်ားသည္ ခရစ္ႏွစ္ (၁၃၆၄-၁၃၆၈)တြင္ အင္း၀မင္းဆက္အား စတင္တည္ေထာင္သူ၊ အင္း၀ၿမိဳ႕ကို စတင္တည္ေထာင္သူ အျဖစ္အသိမ်ားၾကသည္။သတိုးမင္းဖ်ားသည္ ျမန္မာ-ရွမ္းျဖစ္သည္။ မိခင္၏ အဘိုးမွ ရွမ္းညီေနာင္သံုးဦးမွ အငယ္ဆံုးျဖစ္သည့္ ပင္းယၿမိဳ႕တည္ တစ္စီးရွင္ သီဟသူ ျဖစ္သည္။
ပုဂံပ်က္ၿပီးေနာက္ တည္ေထာင္ၾကသည့္ ပင္းယႏွင့္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕မ်ားအခ်င္းခ်င္းမညီညႊတ္သျဖင့္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသမွ ရွမ္းအႀကီးအကဲ သိုခ်ီဘြားက တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးရန၄္လာသည္။ စစ္ကိုင္းမင္း မင္းေျပာက္လည္း ရန္သူတို႔ကို တေကာင္းမွဆီးႀကိဳခုခံရန္အတြက္ တူေတာ္ရာဟုလာ အားေစလႊတ္သည္။ အင္အားခ်င္းမမွ်သျဖင့္ ဆုတ္ရရာ မင္းေျပာက္လည္း အမ်က္ထြက္သျဖင့္ သံေျခခ်င္းျဖင့္ ၾကခတ္၀ရာသို႔ ပို႔ေစသည္။ ေမာ၀္တို႔၏ ရန္စစ္ကို မခံႏိုင္သျဖင့္ ၾကခတ္၀ရာသို႔ မင္းေျပာက္ ေျပးလာခဲ့ေသာအခါ အျငိဳးျဖင့္ သတ္ပစ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ မျငိမ္မသက္ျဖစ္ေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းကို ရာဟုလာဟုငယ္မည္ရွိသည့္ သတိုးမင္းဖ်ားက ျပန္လည္သိမ္းသြင္းခဲ့သည္။ အင္း၀ၿမိဳ႕တည္ေနရာရွိ အင္းမ်ားကို ေျမဖို႔ကာ တစ္ႏွစ္အတြင္း အၿပီးသတ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ သို႔ျဖင့္ အဖိုးျဖစ္သူ သီဟသူသံုးၾကိမ္တိုင္တိုင္ မေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ အင္း၀ျမိဳ႕တည္ျခင္းကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ၊ ၁၃၆၅တြင္ အင္း၀ၿမိဳ႕ကို မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္ စတင္တည္ေထာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ နန္းတက္ပြဲတြင္ နန္းေတာ္တည္ေဆာက္ထားသည့္ သစ္မ်ား၊ၾကမ္းမ်ားအေစ့အစပ္မရွိသည္ကို ေတြ႕လွ်င္ "တရိန္းမစပ္"ဟုဆိုေလသည္။ ထိုသို႔ေျပာသည္ကို ပညာရွိတို႔ၾကားလွ်င္ နန္းသက္သံုးႏွစ္သာရွိသည္ဟု နိမိတ္ဖတ္ၾကေလသည္။ ထိုတိုေတာင္းလွသည့္ နန္းသက္(၃ႏွစ္)အတြင္းတြင္ နယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္ေရး ႏွင့္ တိုင္းျပည္တည္ျငိမ္ေရးကို အထူးအေလးေပး ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။
အရည္းၾကီးရွင္ေယာင္မ်ားအား သုတ္သင္ပံု၊ သူခိုးႀကီးငတက္ျပား အားဖမ္းဆီးပံု ႏွင့္ ဓါးျပတစ္ဦးအား သတ္ျဖတ္ၿပီးေနာက္ အေလာင္း၏ ရင္ဘတ္ေပၚတြင္ ထမင္းစားျပပံုမ်ား ကို ၿမန္မာရာဇ၀င္မ်ားတြင္ ဖြ႔ဲႏြဲ႔ေရးသား ေဖာ္ျပၾကသည္။ ေက်ာက္ေရာဂါျဖင့္ သတိုးမင္းဖ်ားလြန္လွ်င္ မႈးမတ္တို႔က ရမည္းသင္းစား သီလ၀ကို နန္းအပ္ၾကေသာ္လည္း သီလ၀က `မိမိမွာ တစ္သက္မွ သံုးခါသာ ရီဖူးသည့္အတြက္ အိေျႏၵႀကီးလွသည္။ မင္းျဖစ္ရန္မသင့္။´ဟုဆိုကာ သတိုးမင္းဖ်ား၏ ေယာက္ဖျဖစ္သူ အျမင့္စား စြာေစာ္ကဲကို နန္းတင္ရန္ ဆိုသျဖင့္ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲ အင္း၀ထီးနန္းကို စိုးစံသည္။
မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲ
From Myanmar Online Encyclopedia
အင္း၀ၿမိဳ႕တည္မင္းျဖစ္သည့္ သတိုးမင္းဖ်ား နတ္ရြာစံလွ်င္ မႈးမတ္ျဖစ္သူတို႔က ရမည္းသင္းစား သီလ၀ကို နန္းအပ္ေသာ္လည္း ၄င္းက လက္မခံပဲ အျမင့္စား စြာေစာ္ကဲကို မင္းျပဳေစသျဖင့္ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲ(၁၃၆၈-၁၄၀၀)အင္း၀တြင္ နန္းတက္သည္။ တရဖ်ားဘြဲ႔ခံသည္ဟုလည္း မူကြဲရွိေသာ္လည္း ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ စြာေစာ္ကဲအျဖစ္သာ ေဖာ္ျပၾကသည္။ နန္းတက္ၿပီးေနာက္ မြန္တို႔ေဒသ ရာမညတြင္ ဟံသာ၀တီမွ ရာဇာဓိရာဇ္(ဗညားႏြဲ႕) ႏွင့္ ဦးရီးေတာ္မ်ားမညီမညႊတ္ျဖစ္ေနေၾကာင္းသိရၿပီး ေျမာင္းျမစား ေလာက္ဖ်ားက ဟံသာ၀တီကို အတူတကြပူးေပါင္းတိုက္ခိုက္ရန္ စာေပးပုိ႔ စည္းရံုးေသာေၾကာင့္ ဟံသာ၀တီသို႔ စစ္ခ်ီေလသည္။ သို႔ရာတြင္ ငယ္ရြယ္ၿပီး အစြမ္းအစရွိသူ ရာဇာဓိရာဇ္အား အႏိုင္ရေအာင္မစြမ္းေစာင္ႏိုင္ပဲ တပ္ဆုတ္ျပန္ခဲ့ရသည္။ ထိုေနာက္ အင္း၀ပိုင္ ကူထြတ္(ယေန႔ျမန္ေအာင္) ႏွင့္ အလြဲတို႔ကို ရာဇာဓိရာဇ္က လာေရာက္တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္သျဖင့္ ျပန္လွည္တိုက္ခိုက္တြန္းလွန္သည္။ အမတ္မ်ားေလွ်ာက္တင္မႈေၾကာင့္ ရာဇာဓိရာဇ္အေလ်ာ့ေပးကာ ကူထြတ္ႏွင့္ အလြဲတို႔ကို ျပန္လည္ေပးအပ္သျဖင့္ သစၥာျပဳၿပီး စစ္ေျပၿငိမ္းၾကသည္။ သကၠရာဇ္ ၇၆၂တြင္ မင္းၾကီး စြာေစာ္ကဲ နတ္ရြာစံျပီး သားေတာ္ ဆင္ျဖဴရွင္တရဖ်ား နန္းတက္၏။
ဆင္ျဖဴရွင္တရဖ်ား
From Myanmar Online Encyclopedia
မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲ နတ္ရြာစံၿပီးလွ်င္ အိမ္ေရွ႕မင္းျဖစ္သည့္ သီဟသူ(မြန္မူတြင္ မင္းနားက်ယ္)က ဆင္ျဖဳရွင္တရဖ်ား(တရဖ်ား-၄) (၁၄၀၀)ဘြဲ႔ျဖင့္ နန္းတက္သည္။ သို႔ေသာ္ ခုႏွစ္လအၾကာတြင္ တေကာင္းစားငေနာက္စံ လုပ္ၾကံ၍လြန္ေသာ္ အဖတူအမိကြဲ ညီျဖစ္သူ မင္းေဆြက မင္းေခါင္ အမည္ယူကာ နန္းတက္ေလသည္။ ငေနာက္စံကို မင္းေခါင္၏ညီ မင္းသိဒၶတ္ ကြပ္မ်က္ၿပီး ေနာင္ေတာ္ကို နန္းတင္ျခင္းျဖစ္သည္။ လြန္လွ်င္ ျမန္မာတို႔ ရိုးရာအရ ကိုးကြယ္သည့္ အျပင္ ၃၇ မင္း မွ မင္းတရားနတ္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။
ပထမမင္းေခါင္
From Myanmar Online Encyclopedia
ဆင္ျဖဴရွင္ လုပ္ၾကံခံရၿပီးေနာက္တြင္ အဖတူအမိကြဲညီေတာ္မင္းေဆြက မင္းေခါင္ဘြဲ႔ျဖင့္ နန္းတက္သည္။ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲ ႏွင့္ ကန္စြန္းနိမ့္သူတို႔ အိမ္ႏွိမ့္တြင္ ဖြားျမင္သူျဖစ္သည္။ ၄င္းလက္ထက္တြင္ ရာဇာဓိရာဇ္ႏွင့္ အဓိကယွဥ္ၿပိဳင္ကာ အင္း၀-ဟံသာ၀တီ အႏွစ္ေလးဆယ္စစ္ကို တိုက္ခိုက္သည္။ ေရွးဦးစြာ ရာဇာဓိရာဇ္၏ ဟံသာ၀တီတပ္မ်ား အင္း၀ကိုသာမက တေကာင္းထိခ်ီတက္တိုက္ခိုက္က်ဴးေက်ာ္လာသည္ကို ခံရသည္။ ပင္းယသူႀကိဳသူျမတ္ အမည္ရွိ ရဟန္းတစ္ပါးက ႏႈတ္ေရးျဖင့္ ဟံသာ၀တီတပ္မ်ား အင္း၀ကို ၀န္းရံထားသည္မွ ဆုတ္ခြာရန္ စြမ္းေဆာင္ေပးသျဖင့္ သက္သာရာရခဲ့သည္။ ဟံသာ၀တီ ႏွင့္ အျပန္အလွန္ စစ္ျပဳရင္း မြန္သူရဲေကာင္း လဂြန္းအိန္၏ လုပ္ၾကံမႈကို ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္တိုင္ခံခဲ့ရသည္။ နန္းသက္ေနာက္ပိုင္းတြင္ သားေတာ္မင္းရဲေက်ာ္စြာ(မြန္မူတြင္ မင္းျဖဴ)၏ အစြမ္းျဖင့္ ရွမ္းျပည္တစ္လႊားကိုလည္းေကာင္း၊ ရခိုင္ကိုလည္းေကာင္း သိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ နတ္ရြာမစံမွီ မင္းရဲေက်ာ္စြာတစ္ေယာက္ ရာဇာဓိရာဇ္ႏွင့္ ဆင္စီးခ်င္းထိုးရာ က်ဆံုးသြားသျဖင့္ ဘုရင္မင္းေခါင္မွာ ေျခလြတ္လက္လြတ္ဘ၀ေရာက္ခဲ့ရသည္။ ဘုရင္မင္းေခါင္နတ္ရြာစံလွ်င္ သားေတာ္ ဆင္ျဖဴရွင္ သီဟသူက အင္း၀ထီးနန္းကို ဆက္ခံသည္။
မင္းေခါင္ႏွင့္ တံတားဦး
မင္းေဆြအျဖစ္ႏွင့္ မင္းသားငယ္ဘ၀က ပညာသင္စဥ္ တစ္ညတြင္ ထူးဆန္းေသာအိပ္မက္ကို မက္ျမင္သည္။ အင္း၀ကို ဗိုက္မွထြက္ေသာ အူတို႔ျဖင့္ ရစ္ပတ္သည္ ဟုမက္ျမင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အိပ္မက္မွႏိုးေသာ္ ပညာသင္ၾကားေပးသည့္ ဆရာေတာ္အားေလွ်ာက္တင္ေလသည္။ ထိုအခါဆရာေတာ္က ေျချဖင့္ မင္းေဆြအား အလ်င္ကန္ၿပီး ေနာင္တြင္မင္းျဖစ္ပါက ငါ့ကိုမေမ့ရန္ ကန္ျခင္းျဖစ္သည္ ဟုဆိုသည္။ မင္းျဖစ္ပါက အင္း၀မွ ေရလႊမ္းရာ ၿခိဳင့္၀ွမ္းႀကီးကိုျဖတ္ကာ ယခု စံေက်ာင္းရွိရာေနရာသို႔ တံတာထိုးရန္ မိန္႔သည္။ မင္းေဆြလည္း ဂတိခံခဲ့ၿပီး မင္းျဖစ္လွ်င္ ဂတိအတိုင္း တံတားထိုးေပးခဲ့သည္။ ထိုသို႔ တံတားထိုးရာ တံတားဦးခ်ရာအရပ္(အင္း၀မွတစ္ဖက္ကမ္း)ကို ယေန႔တုိင္ တံတားဦးၿမိဳ႕ ဟုေခၚသည္။