HPV Vaccination and Pregnancy သားအိမ္-ကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး နဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္
Posted on 19.9.2011 by
pothi
Jun 4, 2011 at 8:31 PM
Cervical cancer vaccine ကာကြယ္ေဆးက အသက္ ၉ နွစ္ ကေန ၂၉ နွစ္ အထိပဲ ထိုးလို႔ရတယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား။ သမီး အသက္က အခု ဇူလိုင္လ ၁ ရက္ေန႔မွာ ၂၉ ႏွစ္၊ ၆ လ အတိပါ။ ထိုးလို႔ ရပါသလား။ ကိုယ္ဝန္ရဖို႔ ႀကိဳးစား ေနသူကို ထိုးမေပးဖူးလို႔ ေဆာင္းပါး တစ္ခုမွာ ဖတ္ဖူးလို႔ပါ။ ကေလး မရေသးတဲ့သူ ထိုးရင္ ေနာင္ ကေလးရဖုိ႔ အခက္အခဲ ရွိနိင္လို႔လား။ Pap smear စစ္တာ အေျဖအားလံုး ေကာင္းပါတယ္။ ကေလးလဲ ယူခ်င္၊ ကာကြယ္ေဆးလဲ ထိုးသင့္တယ္ ထင္လို႔ပါ။ ကာကြယ္ေဆးထိုးလို႔ ရတယ္၊ သင့္တယ္ထင္ရင္ အရင္ထိုးျပီးမွ ကေလးယူဖို႔ကို OG နဲ႔ ေဆြးေႏြးပါ့မယ္။ သမီးေနတဲ့ နိင္ငံက Consultation fees ေတြ အရမ္းမ်ားလို႔ ဆရာ့ဆီက အႀကံေကာင္းယူျပီးမွ ေရွ႕ဆက္ခ်င္လို႔ပါ။
• HPV vaccines ကာကြယ္ေဆးဟာ Cervical cancer သားအိမ္-ကင္ဆာ နဲ႔ တျခား HPV (Human Papillomavirus) ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာေတြကို ကာကြယ္ေပးတယ္။ ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ Genital warts လိင္လမ္း-ၾကြက္ႏို႔လဲ ပါတယ္။
• ႏွစ္တိုင္း အေမရိကားမွာ အမ်ိဳးသမီးေပါင္း လူနာသစ္ေပါင္း ၁၁ဝဝဝ ေတြ႔ရွိေနတယ္။
• ၄ဝဝဝ က ဒီေရာဂါနဲ႔ ကြယ္လြန္ၾကရတယ္။
• အရြယ္ရွိသူ လူ ၁ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္က လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ တခါမဟုတ္တခါ ေပါက္ေနၾကတယ္။
• FDA က လိုင္စင္ေပးထားတဲ့ ကာကြယ္ေဆး ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ Cervarix (GlaxoSmithKline) နဲ႔ Gardasil (Merck) ျဖစ္ၾကတယ္။
• ေဆး ၂ မ်ိဳးလံုးက ဆင္ၾကတယ္။ ပိုးအမ်ိဳးအစား ၁၆ နဲ႔ ၁၈ ကို ကာကြယ္တယ္။ စိတ္လဲခ်ရတယ္။ ၃ ခါ ထိုးရတာလဲ အတူတူဘဲ။
• Gardasil ေဆးကေတာ့ ၾကြက္ႏို႔ျဖစ္ေစတဲ့ HPV types 6 နဲ႔ 11 ေတြကိုပါ ကာကြယ္တယ္။ ေယာက္်ားေတြ ထိုးဘို႔လဲ Gardasil ဘဲျဖစ္တယ္။ သားအိမ္သာမက Vulva မိန္းမကုိယ္၊ Vagina ဗဂ်ိဳင္းနား နဲ႔ Anus စအို-ကင္ဆာေတြကိုပါ ကာကြယ္ေစႏိုင္တယ္။
• ကာကြယ္ေဆးေတြကို အသက္ ၉ ႏွစ္ကေန ၂၆ ႏွစ္ရွိသူေတြကို ထိုးသင့္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။
• လိင္ဆက္ဆံတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳမရေသးခင္အရြယ္ေတြကို ရည္ရြယ္တာ ျဖစ္တယ္။
• တကယ္လို႔ ေဆးမထိုးခင္ကတည္းက လိင္ဆက္ဆံမႈ ရွိခဲ့ေပမဲ့ ေရာဂါ မကူးေသးသူဆိုရင္ ကာကြယ္ေဆးက အက်ိဳးမ်ားေစမွာ ျဖစ္တယ္။
• ပဌမေဆး ထိုးျပီးေနာက္ ၁-၂ လအၾကာမွာ ဒုတိယေဆး၊ ပဌမေဆးေနာက္ ၆ လ အၾကာမွာ တတိယေဆး ထိုးမယ္။
• ၂၆ ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြ ဘာလို႔ မထိုးသလဲ။ လံုေလာက္တဲ့ စမ္းသပ္မႈေတြအရ ၂၆ ႏွစ္ေအာက္လို႔ သတ္မွတ္ ထားတာ ျဖစ္တယ္။ တကယ္လို႔ ဒီအသက္ထက္ ေက်ာ္သူေတြကိုထိုးတာလဲ အက်ိဳးမ်ားတယ္လို႔ လံုေလာက္တဲ့ စမ္းသပ္မႈေတြ ျပည့္စံုရင္ ျပဳျပင္လာပါလိမ့္မယ္။
• ကုိယ္ဝန္ေဆာင္မ်ား ဒီစာရင္ထဲမွာ မပါပါ။
• Gardasil HPV vaccine ေဆးကို ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ 1,115 ကို ထိုးေပးစစ္ေဆး ၾကည့္ခဲ့တယ္။ ေဘးထြက္-အက်ိဳး ပိုဆိုးတယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ဆြဲလို႔ မရတာ ေတြ႔ရတယ္။ လူ ၁ဝဝဝ ေက်ာ္ကို စမ္းသပ္တာ နည္းေသးပါတယ္။
• ဒါ့ေၾကာင့္ အခုထိ သားအိမ္ကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးေတြျဖစ္ၾကတဲ့ Gardasil နဲ႔ Cervarix ေတြဟာ ေယဘုယ် စိတ္ခ်ႏိုင္ပါမယ္လို႔ သတ္မွတ္ေပမဲ့၊ လိုရမယ္ရ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဆိုရင္ ထိုးမေပးဘို႔ အမ်ားက သေဘာတူထား ၾကတယ္။
• အေမရိကားမွာေတာ့ U.S. Food and Drug Administration (FDA) ကေန Pregnancy Category B အဆင့္ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ေဆးတိုင္းကို အဲလိုသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ လုပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက “လူကုိယ္ဝန္ေဆာင္” ေတြကို ေဆးစမ္းသပ္ထားတာ မရွိေသးလူး၊ ဒါေပမဲ့ အထဲကကေလးကို ထိခိုက္ေစမယ္ ဆိုတာကိုလဲ “တိရစၧာန္စမ္းသပ္မႈ” ေတြမွာ သက္ေသက မလံုေလာက္ေသးဘူး။ လူနဲ႔ တိရစၧာန္ေတြ ေဆးေတြကို တံု႔ျပန္ၾကတာ ေနရာတကာမွာ မတူႏိုင္ဘူး လို႔ ပညာရွင္ေတြ လက္ခံထားၾကတယ္။
• တခါတေလ ဆရာဝန္ကေန အေပါင္းလကၡဏာနဲ႔ အႏုတ္လကၡဏာေတြ ခ်ိန္ဆျပီး ဒီကာကြယ္ေဆး ထိုးႏိုင္တယ္။
• တကယ္လို႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရျပီ၊ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဘို႔ အလားအလာရွိတယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္ကို ေျပာျပဘို႔ လိုပါတယ္။ ဆရာဝန္ကေန ခ်င့္ခ်ိန္-ဆံုးျဖတ္ပါလိမ့္မယ္။
• အေျခအေနေတြ ျပည္စံုတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာေတာ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ ဒီကာကြယ္ေဆး ထိုးသူတိုင္းကို စနစ္တက် ေစာင့္ၾကည္ဘို႔ Pregnancy Registry အစီအစဥ္ေတြ လုပ္ထားတယ္။
• ကာကြယ္ေဆး တၾကိမ္ ထိုးထားသူ ေနာက္ ၂ ၾကိမ္ ဆက္မထိုးခိုင္းတာဟာ စိတ္ခ်ရတဲ့ဘက္ကေန ေျပာတာ ျဖစ္တယ္။ က်န္တဲ့ ေဆး အၾကိမ္ကို ကေလး ဖြါးျပီးမွ အဆံုးသတ္ေအာင္ထိုးပါ။
• ထိုးလိုက္မိသူ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ပါလို႔လဲ မညႊန္းပါ။
• ကာကြယ္ေဆးထိုးထားသူ ေနာင္ကေလးရဘို႔ ဘာမွ ေဆးေၾကာင့္ မခက္ေစႏိုင္ပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
၅-၆-၂ဝ၁၁