ဥပါလိသိမ္
From Myanmar Online Encyclopedia
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဗုဒၵသာသနာေတာ္သည္ ပုဂံေခတ္မွစ၍ တဟုန္းထုိး တုိးတက္ပြင့္လင္း လာခဲ့သည္။ ထုိသုိ႔ တုိးတက္လာသည့္ႏွင့္အမွ် သာသနာ့အာဇာနည္း ရဟန္း၊ သံဃာမ်ား စြာလည္း ေပၚထြက္ခဲ့သည္။ ေပၚထြက္လာ သည့္ ရဟန္း၊ သံဃာမ်ား ကံေဆာင္ရသည့္ သိမ္မ်ားရွိမည္မွာ ေသခ်ာပါသည္။ ယေန႔ အခ်ိန္တြင္ ပုဂံေခတ္ကသိမ္ မ်ားထဲမွ ဥပါလိသိမ္ သာ က်န္ရစ္ျပီး က်န္သိမ္မ်ားအားလုံး ေပ်ာက္ကြယ္ သြားၾကျပီျဖစ္သည္။
ဥပါလိသိမ္သည္ ရဟန္းမ်ား သိမ္၀င္ရာ သိမ္ အေဆာက္အဦ ျဖစ္ၿပီး ပုဂံေခတ္က ရွိခဲ့ေသာ အုတ္ခံု အေဟာင္းေပၚတြင္ ေအဒီ(၁၇၉၃)က သိမ္ အေဆာက္အဦအသစ္ ထပ္မံေဆာက္လုပ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဥပလိသိမ္ ၏ အေနာက္ဘက္မုခ္ ေျမာက္နံရံရွိ မင္စာတြင္ အေနာ္ရထာ မင္းႀကီး ႏွင့္ ဥပါလိမေထရ္ တုိ႔က သိမ္သမုတ္ေၾကာင္း ရွိသျဖင့္ ဥပါလိသိမ္ဟု ေခၚတြင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
တည္ေနရာ
ဥပါလိသိမ္သည္ ပုဂံ - ေညာင္ဦးကားလမ္းမ ေဘးတြင္ရွိသည္။ ပုဂံမွ ေညာင္ဦးသုိ႔ လာလွ်င္ ထီးလုိမင္းလုိ ဘုရားမေရာက္ခင္ ၀ဲဘက္တြင္တည္ရွိျပီ၊ ေညာင္ဦးမွ ပုဂံသုိ႔လာ လွ်င္ ထီးလုိမင္းလုိ ဘုရားအလြန္ ညာဘက္ တြင္ရွိသည္။
ပုံသ႑န္
ပုံသ႑န္မွာ ေလးေထာင့္ ရွည္လ်ားလ်ားပုံစံျဖစ္သည္။ ခန္းမအတြင္း အေနာက္ဘက္ပုိင္း အစြန္၌ အုတ္ပုလႅင္တံကဲႏွင့္ ဆင္းဆုေတာ္တစ္ဆူ စံပယ္ေတာ္မူသည္။
အတြင္းနံရံ
အတြင္းခန္းမနံရံ၌ ပန္းခ်ီေဆးေရးပုံမ်ားရွိသည္။ ပန္းခ်ီေဆးေရးပုံမ်ားမွာ ႏွစ္က်ိပ္ရွစ္ဆူ ဘုရားမ်ား၊ ေတာထြက္ခန္းႏွင့္ အျခားဗုဒၵ၀င္ဇာတ္လမ္းမ်ား၊ လွပေသာ ကႏုတ္ပန္း၊ ျခဴးပန္း၊ ျခဴးႏြယ္မ်ားကုိ ေရးဆြဲထားသည္။ ဥပါလိသိမ္ အတြင္းတြင္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ နံရံေဆးေရး ပန္းခ်ီမ်ား ျဖစ္သည့္ ႏွစ္က်ိတ္ ရွစ္ဆူ ဘုရားမ်ား၊ ဗုဒၶ ေတာထြက္ခန္း၊ ဆံေတာ္ပယ္ခန္း စသည့္ ဗုဒၶ၀င္ ဇာတ္ကြက္မ်ား၊ ကႏုတ္ပန္း ႏွင့္ ျခဴးပန္း ျခဴးႏြယ္မ်ား၊ နံရံေအာက္ ဘက္တန္း မ်ားတြင္ ျမတ္စြာဘုရား ၀ါဆုိစဥ္မ်ား ရွိသည္။
ဥပါလိသိမ္ အျပင္ဘက္ရွိ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ အဂၤေတ ပန္းေတာ့ လက္ရာမ်ားကုိ ေလ့လာႏိုင္ သည္။
(၈) ဇူလုိင္ (၁၉၇၅) ငလ်င္ဒဏ္ ေၾကာင့္ ဥပါလိသိမ္ အမုိးအက္ကဲြကာ အတြင္းဘက္သုိ႔ အိက် ခဲ့သည့္ အတြက္ အတြင္း နံရံမွ ခရစ္(၁၈) ရာစု နံရံေဆးေရး ပန္းခ်ီမ်ားႏွင့္ မင္စာမ်ား ပ်က္စီး ဆံုး႐ႈံးသြားခဲ့ရသည္။
ျမင္းကပါ
ျမင္းကပါရြာသည္ ပုဂံၿမိဳ႕ေဟာင္း ေတာင္ဘက္ရွိ သမိုင္းဝင္နယ္ေျမ တစ္ခုျဖစ္သလို ယြန္းအႏုပညာေၾကာင့္ လူသိမ်ားသည္။ ပုဂံေခတ္ဦးပိုင္းက ရြာႀကီး(၁၉)ရြာကို စုေပါင္း၍ ပုဂံေနျပည္ေတာ္ႀကီးကို စတင္ထူေထာင္ခဲ့ရာ ျမင္းကပါရြာသည္ အဓိက ပါဝင္ခဲ့သည္။ ေရွးက အႏုရာဓဟု ေခၚခဲ့၏။ သကၠရာဇ္ (၆၀၀)ခုႏွစ္ ပါ “ျမင္းကပါဗီဇယ္တို႔” ေက်ာက္စာတြင္ “ျမင္ဂဗာ” ဟု ေရးထံုးကို အေစာဆံုး ေတြ႕ရသည္။ မႏူဟာမင္းႀကီး ေက်ာက္စာတြင္ “ျမင္းကပါရြာ သူေ႒းထံ လက္စြပ္ကို ေရာင္းခ်ေၾကာင္း” ေတြ႕ရသည္။
ျမင္းကပ၊ ျမင္းပုဂံ၊ ျမင္းကမာၻ၊ ျမင္းကပါ ဟု ေရးထံုး အေခၚအေဝၚ ကြဲလြဲမႈမ်ား ရွိသည္။
အေနာ္ရထာ မင္း လွံခ်က္ထိသြားေသာ ေနာင္ေတာ္စုကၠေတး ျမင္းေပၚက က်သည္။ စုကၠေတး၏ ျမင္းသည္ ကႀကိဳးတန္ဆာ အစံုအလင္ျဖင့္ ယခုျမင္းကပါအရပ္သို႔ ေျပးလာသည္။ ထိုအရပ္ရွိ လူမ်ားက ကႀကိဳးတန္ဆာသာပါေသာ ျမင္းကိုပဲ ေတြ႕ၾကရသျဖင့္ ျမင္းကသာပါလာေတာ့သည္ ဟု ေျပာၾကရာမွ ျမင္းကပါရြာ ျဖစ္လာသည္ဟု ဆိုသည္။
ေစတီပုထိုးမ်ား
ျမင္းကပါရြာတြင္ ျမင္းကပါပုထိုး၊ ျမေစတီဘုရား၊ မႏုဟာဘုရား၊ နန္းဘုရား၊ ဥတၱမဘုရား၊ က်ဆင္း ဂူဘုရားတို႔ အဓိကရွိသည္။ အပါယ္ရတနာ၊ နဂါး႐ံု၊ တာမုနီ အုတ္ေက်ာင္း၊ မဂၤလာေစတီ၊ ကူေျပာက္ႀကီးႏွင့္ အေရွ႕ ဖက္လိပ္ေစတီ၊ အေနာက္ ဖက္လိပ္ေစတီ၊ စသည္တို႔သည္လည္း ျမင္းကပါနယ္အတြင္း ေလ့လာစရာမ်ား ျဖစ္သည္။
ျမင္းကပါရြာတြင္ မူလက ရပ္ကြက္ႀကီး သုံးခု ရွိသည္။ အေရွ႕ကုန္း၊ အလယ္ကုန္း ႏွင့္ ေတာင္ကုန္းတို႔ ျဖစ္သည္။ အေရွ႕ကုန္းမွာ အႀကီးဆံုးျဖစ္၍ ရပ္ကြက္(၅)ခု ရွိသည္။ ၿမိဳ႕မရပ္၊ သမင္ျခံရပ္၊ သရက္ျခံရပ္၊ ၿမိဳ႕ေရွ႕ေခၚ ကုလားေက်ာင္း ႏွင့္ ၿမိဳ႕ညြန္႔ရပ္တို႔ ျဖစ္သည္။
ကမာၻသိ ယြန္းရြာ
မဂၤလာေစတီ ရွိရာ ျမင္းကပါရြာ ေျမာက္ဘက္အရပ္ကို ေရွးကပန္းပြတ္ရပ္ဟု ေခၚခဲ့ၾကသည္။ ဘုရားဒါယကာ နရသီဟပေတ့မင္းသည္ ပန္းပြတ္သည္ မ်ဳိး႐ိုးဟု ရာဇဝင္တို႔ကဆိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမင္းကပါရြာသည္ ပန္းပြတ္ပညာ(ပန္းယြန္းပညာ)ရွင္တို႔ အေျခခ်ခဲ့ေသာ ေနရာျဖစ္သည္ ဟုဆိုႏိုင္သည္။ ထိုမွ်သာမက ေရႊလိမ္းျခင္း၊ ေရႊျပားကပ္ျခင္း၊ စဥ့္ကိုင္ပညာရပ္ တို႔ကိုပါ တတ္ကၽြမ္းခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ေရွးက ျမင္းကပါရြာ ယြန္းပညာရွင္တို႔သည္ လုပ္ခကို ဆန္ႏွင့္သာ ေခ်ယူၾကရသည္။ ဘုရားပြဲမ်ားတြင္ လုပ္ခႀကိဳတင္ယူလိုပါက အလုပ္ရွင္ထံ ေရခပ္၊ ထင္းခြဲ၊ အမႈိက္လွဲေပးရသည္။ မိမိဝယ္လိုေသာ စားကုန္ကိုလည္း ဆန္ျဖင့္သာ လဲလွဲခဲ့ရသည္။ ျမင္းကပါသည္ ယြန္းအလုပ္ကို တစ္ရြာလံုးလုပ္ေသာေၾကာင့္ ယြန္းရြာဟု ေခၚဆိုႏိုင္ပါသည္။ ယြန္းပညာရွင္မ်ားစြာကိုလည္း ေမြးထုတ္ေပးခဲ့သည္။ လက္ရာမြန္မ်ားကို ဖန္တီးရင္း ျမန္မာကို ကမာၻကသိေအာင္ သမိုင္းဘက္မွာေကာ၊ အႏုပညာဘက္မွာပါ ပံ့ပိုးေပးေသာ ရြာတစ္ရြာျဖစ္ေပသည္။
ျမေစတီေက်ာက္စာ
From Myanmar Online Encyclopedia
ျမေစတီေက်ာက္စာသည္ ပုဂံေခတ္ ျမန္မစာေပမ်ားအနက္ ထင္ရွားေသာ အေစာဆံုးျမန္မာေက်ာက္စာ ျဖစ္သည္။ ေက်ာက္စာမ်ားသည္ တိက်မွန္ကန္မႈရွိသျဖင့္ ေက်ာက္စာကေျပာေသာ သမိုင္းသည္ ပို၍ ယံုၾကည္မႈရွိသည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ပုဂံေခတ္ဦး မင္းမ်ားအနက္ နန္းတက္ သကၠရာဇ္မ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ျမေစတီေက်ာက္စာက အမွားျပင္ေပးသျဖင့္ သမိုင္းတန္ဖိုး လြန္စြာႀကီးပါသည္။ ျမန္မာရာဇ၀င္မ်ားတြင္ အေနာ္ရထာ၊ ေစာလူး၊ က်န္စစ္သားႏွင့္ အေလာင္းစည္သူမင္းတို႔၏ နန္းစံႏွစ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဖာ္ျပရာ၌ ကြဲလြဲခ်က္ ရွိေနသည္။ ျမေစတီေက်ာက္စာတြင္ ပါရွိေသာ အေထာက္အထားမ်ားကို အေျခခံ၍ သမိုင္းသုေတသီတို႔သည္ အမွားကိ္ု ျပင္ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။
ျမေစတီေက်ာက္စာကို က်န္စစ္သားမင္းႀကီး နတ္ရြာစံျပီးေနာက္ တႏွစ္ခန္႔အၾကာ၊ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၄၇၅-ခုႏွစ္၊ ခရစ္ႏွစ္ ၁၁၁၃-ခုႏွစ္တြင္ ရာဇကုမာရ္မင္းသားက ေရးထုခဲ့သည္။
ေအဒီ ၁၁၁၃-ခုႏွစ္က ေက်ာက္တံုးေပၚတြင္ ေရးထုိးခဲ့ေသာ ျမေစတီ ေက်ာက္စာ သည္ ပုဂံျမိဳ႔၊ ျမင္းကပါရပ္၊ ျမေစတီဘုရားေျခရင္းနားတြင္ ေတြ႔ရ၍ ျမေစတီေက်ာက္စာ-ဟု လူသိမ်ားပါသည္။[1] ရာဇကုမာရ္ ေရးထုိးခဲ့ေသာေၾကာင့္ ရာဇကုမာရ္ ေက်ာက္စာ ဟုလည္းေခၚသည္။ အလားတူ ေက်ာက္စာ တစ္ခုကုိလည္း ျမေစတီ အနီးရွိ အေဆာက္အဦးတြင္ လည္း ေတြ႕ရသည္။ ၄င္းေက်ာက္စာ ႏွစ္ခုစလံုးတြင္ မ်က္ႏွာ ေလးဖတ္ပါၿပီး ပါဠိ၊ မြန္၊ ျမန္မာ ႏွင့္ ပ်ဴ ဘာသာမ်ားတုိ႔ျဖင့္ ေရးသားထားသည္။ ျမေစတီ ေက်ာက္စာတုိင္ သည္ အျမင့္ ၅၅ လက္မ ရွိ၍ ေလးဖတ္လံုးတြင္ အက်ယ္ ၁၄ လက္မရွိသည္။
ျမေစတီ ေက်ာက္စာ အရ ရာဇကုမာရ္ မင္းသားသည္ က်န္စစ္သားမင္း ႏွင့္ ၾကင္ရာေတာ္ သမ ၻဴလ၏ သားျဖစ္သည္ ဟုသိရသည္။ က်န္စစ္သား မင္းျဖစ္ေသာအခါ သမ ၻဴလ ႏွင့္ သား (ရာဇကုမာရ္) ၿမိဳ႕ေတာ္သုိ႔ ေရာက္လာသည္။ သို႔ေသာ္ သားအရင္းျဖစ္သည့္ ရာဇကုမာရ္အား ထီးနန္းအရိုက္အရာမေပးႏိုင္ပဲ သမီးျဖစ္သူ ေရႊအိမ္စည္ ႏွင့္ မြန္ဘုရင္ မႏုဟာ၏ေျမးေတာ္သူတို႔မွ ဖြားျမင္သည့္ ေျမးေတာ္အေလာင္းစည္သူ အားနန္းလ်ာထားျပီးျဖစ္သျဖင့္ ရာဇကုမာရ္အား ဓည၀တီေတာင္စဥ္ ၇ ခရိုင္အားေပးျခင္းျဖင့္ ႏွစ္သိမ့္ခဲ့သည္။ရာဇကုမာရ္ကလည္း ေက်းဇူးသိတတ္ေသာအားျဖင့္ က်န္စစ္သား နာမက်န္းျဖစ္ခ်ိန္တြင္ မိမိပိုင္ေရႊ၊ေငြ ဥစၥာမ်ားျဖင့္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ား သြန္းလုပ္ပူေဇာ္ေပးခဲ့သည္။ထိုသို႔ေသာ္ ကုသိုလ္အေၾကာင္းကို ျမေစတီေက်ာက္စာအျဖစ္ ေရးထိုးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ေက်ာက္စာတြင္ ဆုေတာင္းလႊာ ႏွင့္ ႀကိမ္စာမ်ား ပါရွိသည္။
လႊတ္ေတာ္ အစ ပုဂံက
နာရပတိ စည္သူ မင္းသည္ ဘိုးေတာ္ အေလာင္း စည္သူ ဘၾကီး ေတာ္ မင္းရွင္ေစာ ခမည္းေတာ္ နရသူနွင့္ ေနာင္ ေတာ္ နရသိခၤ တို႕၏ ထီးနန္း စိုးစံ စဥ္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ ၿဖစ္ပြားလာခဲ့သည့္ အာဏာႏွင့္ စိတ္၀မ္း ကြဲၿပားမႈ တို႕ လုပ္ၾကံသတ္ၿဖတ္မႈ မ်ား ကို ေကာင္းစြာ သံုးသပ္မိဟန္ရွိေလသည္။ နာရပတိစည္သူမင္း မကြယ္ လြန္မီကပင္ နိုင္ငံေရးအာဏာ ခြဲေ၀မႈၿဖင့္ လႊတ္ေတာ္ သဖြယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။
နရပတိစည္သူတြင္ သားေတာ္၅ဦး ရွိသည့္အနက္ မိဖုရားငယ္ တစ္ပါးမွ ဖြားၿမင္သည့္ သားေတာ္ ေဇယ်သိခၤ ကို ေရြးခ်ယ္၍ ပုဂံထီးနန္းကို အေမြ ဆက္ခံခြင့္ေပးၿပီး ေဇယ်သိခၤ ကလည္း နိုင္ငံေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာ ဏာ မ်ား ကို တစ္ဦးတည္း သိမ္းပိုက္ ခ်င္းမၿပဳ ဘဲ ေနာင္ေတာ္ၾကီး၄ဦး ႏွင့္ ခြဲေ၀ ၍ အညီအညြတ္ အုပ္ခ်ဳပ္ ေၾကာင္း ၿမန္မာရာဇ၀င္မ်ားတြင္ ဖြဲ႕ႏြဲ႕ေရးသားေဖာ္ၿပၾကသည္ ။
ပုဂံမင္းဆက္ တစ္ေလွ်ာက္လံုး နိုင္ငံေရးနွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာ ကို ဘုရင္တစ္ဦးတည္း ကသာလွ်င္ အုပ္ခ်ဳပ္ သည္ ကို ဖ်က္သိမ္း ၍ု ဘုရင္နွင့္ လႊတ္ေတာ္တို႕ကို အာဏာခဲြေ၀ေပးလိုက္ၿခင္းပင္ ၿဖစ္ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရသည္။ ေဇယ်သိခၤ သည္ ပုဂံထီးနန္းကိုသာ လွ်င္ ဆက္ခံရေသာ္လည္း နိုင္ငံေရး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာကြယ္ေရး အာ ဏာ မ်ား ကိုမူ ေနာင္ေတာ္ၾကီးေလးဦး စုရံုးၿခင္းၿပဳၾကေသာ လႊတ္ေတာ္တြင္ သာရွိသည္။ နာရပတိစည္သူမင္း၏ အ စီ စဥ္မွာ အလြန္အေမွ်ာ္အၿမင္နဲ႕ ၿပည့္စံုေသာ အစီစဥ္ၿဖစ္သည္။
ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ သီေပါမင္း ပါေတာ္မူသည္ အထိ ၿမန္မာရာဇ၀င္ တစ္ေလွ်ာက္လံုး ဆက္ လက္ ထိမ္းသိမ္း ၾကသည္ ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ လြႊတ္ေတာ္တြင္ ၀န္ၾကီးေလးပါး ခန္႕၍ု အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ပုဂံေခတ္ နာရပတိစည္သူမင္း လက္ထက္မွ အစၿပဳ၍ု အုပ္ၿမစ္ခ်ခဲ့သည္ ဟု ဆိုရမည္ၿဖစ္သည္။
ၿမန္မာနိုင္ငံ လြတ္ေတာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ရာဇ၀င္ကို ၿပန္လည္ ေလ့လာ ၾကည့္ေသာအခါ လြတ္ေတာ္အားေကာင္း ေသာ အခါမ်ား တြင္ ဘုရင္ ၏ တန္ခိုးအာဏာ ကိုပင္ ထိမ္းသိမ္းဟန္႕တားၿခင္း ၿပဳနိုင္ရံုမွ် မက ဘုရင္ ကို ေရြး ခ်ယ္နိုင္သည္အထိလႊတ္ေတာ္အာဏာရွိ သည္ကိုေတြ႕ရသည္။တခါတရံလႊတ္ေတာ္အ င္အားနည္းပါး ေသာ အခ်ိန္တြင္ လႊတ္ေတာ္ သည္ ဘုရင္၏ လက္ပါးေစကေလး သဖြယ္ ၿဖစ္လာခဲ့သည္။ [1] [2]
ကၽြန္ေတာ္ယခု ပုဂံေခတ္က ေန ပင္းယေခတ္ကို ဆက္လ်က္ မွ်ေဝသြားပါမည္...။
ပင္းယေခတ္
From Myanmar Online Encyclopedia
၀ိဇယပူရ ပင္းယေခတ္ သည္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၃၂၁-ခု၊ ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၆၇၄-ခု တြင္ ပင္းယ တြင္နန္းတြင္ ထီးနန္းစိုးစံ ခဲ႔ေသာ တစ္စီးရွင္ သီဟသူ လက္ထက္ မွ စ၍ ခရစ္ႏွစ္ ၁၃၆၄-ခု တြင္ နန္းက်ခဲ႔ေသာ ဥဇနာေျပာင္မင္း လက္ထက္ အထိ ျဖစ္ပါသည္ ။ ႏွစ္ေပါင္း ၄၃-ႏွစ္ၾကာျမင္႔ျပီး မင္းဆက္ (၆) ဆက္ ရွိခဲ႔ပါသည္။ ပင္းယေခတ္ ကို ျမင္စိုင္းေခတ္ ဟုလည္း ေခၚပါေသးသည္။
ပင္းယမင္းဆက္ (၆)ဆက္
- ျမင္စိုင္းရာဇသႀကၤန္ (ေကာဇာ ၆၇၄၊ ခရစ္ ၁၃၁၂)
- မင္းဆက္(၁)တစ္စီးရွင္ သီဟသူ (ေကာဇာ ၆၈၄၊ ခရစ္ ၁၃၂၂) (ပင္းယ သီဟသူ) ရွမ္း
- မင္းဆက္(၂)ဥဇနာ(ပင္းယ) (ေကာဇာ ၇၀၄၊ ခရစ္ ၁၃၄၂) ရွမ္း
- မင္းဆက္(၃)ငါးစီးရွင္ေက်ာ္စြာ (ေကာဇာ ၇၁၃၊ ခရစ္ ၁၃၅၁) ရွမ္း
- မင္းဆက္(၄)ေက်ာ္စြာငယ္ (ေကာဇာ ၇၂၃၊ ခရစ္ ၁၃၆၁) ရွမ္း
- မင္းဆက္(၅)နရသူ(ေမာပါမင္း) (ေကာဇာ ၇၂၆၊ ခရစ္ ၁၃၆၄) ရွမ္း
- မင္းဆက္(၆)ဥဇနာေျပာင္မင္း (ေကာဇာ ၇၂၆၊ ခရစ္ ၁၃၆၄) (ဥစၥနာေပ်ာင္မင္း) ရွမ္း
ပင္းယ ႏွင္႔ ေခတ္ျပိဳင္ျဖစ္ေသာ ေဇယ်ပူရ စစ္ကိုင္းေခတ္ သည္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၃၁၅-ခု ၊ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၆၈၄-ခု (AD 1315 ) တြင္ နန္းတက္ေသာ ပင္းယတည္ သီဟသူ၏ သားအငယ္ ျဖစ္ေသာ အသိခၤယေစာယြမ္း လက္ထက္ မွအစျပဳျပီး သကၠရာဇ္ ၇၂၆ ( AD 1364 ) တြင္ နန္းက်ခဲ႔ေသာ မင္းေျဗာက္မင္း လက္ထက္ အထိ ႏွစ္ေပါင္း ၄၉ ႏွစ္ၾကာျမင္႔ ခဲ႔ျပီး မင္းဆက္ (၇)ဆက္ စိုးစံခဲ႔ပါသည္။
စစ္ကိုင္းမင္းဆက္ (၇)ဆက္
- မင္းဆက္(၁)အသိခၤယာေစာယြန္း (ေကာဇာ ၆၇၇၊ ခရစ္ ၁၃၁၅)
- မင္းဆက္(၂) တရဖ်ားႀကီး (ေကာဇာ ၆၈၄၊ ခရစ္ ၁၃၂၂)
- မင္းဆက္(၃) ေရႊေတာင္တက္ (ေကာဇာ ၇၀၁၊ ခရစ္ ၁၃၃၉)
- မင္းဆက္(၄) ေက်ာ္စြာမင္း (ေကာဇာ ၇၀၆၊ ခရစ္ ၁၃၄၄) (က်စြာမင္း)
- မင္းဆက္(၅) မင္းရဲ (ေကာဇာ ၇၁၄၊ ခရစ္ ၁၃၅၂) (ေနာ္ရထာမင္းရဲမင္း)
- မင္းဆက္(၆) ရတဖ်ားငယ္မင္း (ေကာဇာ ၇၁၇၊ ခရစ္ ၁၃၅၅)
- မင္းဆက္(၇)မင္းေျပာက္ (ေကာဇာ ၇၂၆၊ ခရစ္ ၁၃၆၄) [1]
စစ္ကိုင္းေခတ္ဟု သီးျခားေခၚဆိုနိဳင္ေသာ္လည္း ပင္းယႏွင္႔ ေခတ္ျပိဳင္ျဖစ္သျဖင္႔ သီးျခားခြဲထုတ္ထားျခင္းမရွိပါ။
တစ္စီးရွင္ သီဟသူ
From Myanmar Online Encyclopedia
ပုဂံကို မြန္ဂိုတို့တိုက္ခိုက္ဖ်က္စီးကာ အျပန္တြင္ ေက်ာ္စြာအား ပုဂံမင္းအျဖစ္ နန္းတင္ခဲ့ၾကသည္။ သို့ေသာ္ အမွန္တကယ္ အင္အားႀကီးေနခဲ့ၾကသူမ်ားမွာ ေက်ာက္ဆည္ ႏွင့္ လယ္တြင္းနယ္မ်ားကို အုပ္စီးမိေနသည့္ ေျပာ့သိခၤဗိုလ္ သားမ်ားျဖစ္ေသာ အသခၤယာ၊ ရာဇသႀကၤန္ ႏွင့္သီဟသူ ရွမ္းညီေနာင္ သုံးဦးျဖစ္သည္။ ပုဂံမင္း ေက်ာ္စြာအား နန္းခ်ကာ မိမိတို႔ ၾသဇာခံျဖစ္သည့္ ေစာနစ္ကို နန္းတင္သည္။ ထိုေနာက္ မကၡရာ ၊ ျမင္စိုင္းႏွင့္ ပင္လယ္တို့တြင္ အသီးသီး မင္းလုပ္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။ အဆုံးတြင္ အငယ္ဆုံးျဖစ္သည့္ ပင္လယ္မင္း သီဟသူက ေနာင္ေတာ္မ်ားကို လုပ္ၾကံကာ ၁၃၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ပင္းယၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္၍ မင္းျပဳ အုပ္ခ်ဳပ္သည္။
ဆင္ျဖဴအေသတစ္စီးေမ်ာ လာသည္ကို ဆယ္ယူေစၿပီး ဆင္ကတင္ကာ ဆင္ျဖဴရွင္ဘြဲ႕သျဖင့္ သမိုင္းတြင္ တစ္စီးရွင္ သီဟသူ အျဖစ္၎၊ ပင္းယၿမိဳ႕တည္ သီဟသူ အျဖစ္၎ ေက်ာ္ၾကားေပသည္။ ရံဖန္ရံခါ သီဟသူရ ဟူေသာဘြဲ႔ ျဖင့္လည္း ေတြ႔ရတတ္သည္။
ပင္းယတြင္ ၿမိဳ႕မတည္မီ အင္းဝေနရာတြင္ ၿမိဳ႕တည္ရန္ သုံးႀကိမ္တိုင္တိုင္ ႀကိဳးပမ္းေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ ပင္းယတည္ၿပီးေနာက္ သုံးႏွစ္အၾကာတြင္ သားေတာ္တစ္ပါးျဖစ္သည့္ အသိခၤယာေစာယြန္းကို စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕တည္ေပးၿပီး မင္းအျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေစသည္။ သီဟသူ လြန္လွ်င္ သားျဖစ္သူ ဥဇနာ(ပုသိမ္စား)က ပင္းယနန္းကို ဆက္ခံသည္။